C

 About this Dictionary (the fourth edition) 
Glossary of neologisms 
Key to Abbreviations and Symbols 
NZEA homepage 

English: a - b - c - d - e - f - g - h - i - j - k - l - m - n - o - p - q - r - s - t - u - v - w - y - z -

Latin: a - b - c - d - e - f -  g - h - i - j - k - l - m - n - o - p - r - s - t -  v - w - x - z -

Esperanto: a - b - c - ĉ - d - e -  f - g - ĝ - h - i - j - ĵ - k - l - m - n - o - p -  r - s - ŝ - t - u - v - z -
cabbage tree  pla 
  1.  NZ  - ti kauka - Novzelanda kordilino* - Cordyline australis - okulfrapa tufeca agava palmsimila kvazaŭarbo
  2.  Au  - Aŭstralia livistono+ - Livistona australis - areka palmo kun ventumilformaj frondoj
Caldoche  Fr  - Novkaledonia Eŭropido - Francido-> Pakeha
call  - komentarii
call a race  - komentarii ĉevalkuradon
camp safe -> safe
campfire  cE  - tendumfajro - subĉiela fajro, ĉirkaŭ kiu tendumantoj sidas
Canberra  - Kanbero - Federacia ĉefurbo en la Aŭstralia Ĉefurba Teritorio, 35º15'S, 149º08'E [Ab = kunvenejo]
canoe  - kanuo - malgranda mallarĝa boato, kiun oni remas per pagajo
dugout canoe  - pirogo - farita el kavigita trunko
voyaging canoe; migration canoe; pahi  Po  - pahio* - tre granda disvolvita vojaĝa duobla-pirogego kun ferdeko kaj V-forma velo, per kiu Polinezianoj migris trans Pacifikon  [Po: pahi = ŝipo]
Cape Barren goose  bir  - gruntansero-> goose
Cape York  - Jork-Kabo
Cape York Peninsula  - Jorkkaba Duoninsulo - 14º40'S, 142º30'E [Edward Duko de Jorko ĉ 1770]
capeweed  pla  - arktoteko* - Arctotheca calendula - trudherbo en paŝtejo, kies harkovritaj semoj povas formi harbulojn en stomako de besto
Captain Cook  - Kapitano Cook - Brita ŝipestro, trifoje vojaĝis al Pacifiko por esplori, mapis Nov-Zelandon kaj orientan bordon de Aŭstralio-> Cook  [James Cook 1728-1779 esploristo]
take a Captian Cook  - iri rigardi -  [r-s: Kuk = look]
 [pr: Kuk]
carpet snake  ani  - Aŭstralia pitono - Morelia variegata - orienta kaj norda Aŭstralio, ne venena
cassowary  bir cassowary (photo by D Rogers) - kazuaro - Casuarius casuarius - Aŭstralia struteca birdo, troviĝas ĉe Jorkkaba Duoninsulo
cat; Australian native cat  ani -> quoll
catfish  fiŝ  - novsiluro
black catfish  - nigra novsiluro - Neosilurus ater - dolĉakva fiŝo kun venenaj barbfadenoj el la familio Ariidae
striped catfish  - stria plotoso - Plotosus lineatus - marborda fiŝo kun venenaj barbfadenoj el la familio Plotosidae  [siluro = Silurus]
cattail  pla -> reedmace
cattle grid  - brutkrado - krado en la tero ĉe barila pordejo por malebligi, ke brutoj trairu
cell phone; cellular phone -> mobile phone
Centre 
The Centre  - La Centra Regiono - la centro de la Aŭstralia kontinento, ĉefe dezerto
CER; Closer Economic Relations  - KER - Kuniĝantaj Ekonomiaj Rilatoj - akordo inter Aŭstralio kaj Nov-Zelando pri komerco kaj eksportado
chaff  cE 
  1.  str  - pajlohakaĵo
  2.  fig  - ŝerci - moketi
chaffinch -> finch
chalkie  hip  - kretulo - instruisto, kiu skribas per kreto sur nigra tabulo-> -ie
chat  bir  - eftianuro* - Ephthianura - malgranda insektmanĝanta birdo
crimson chat  - ruĝa eftianuro - Ephthianura tricolor
orange chat  - oranĝa eftianuro - Ephthianura aurifrons
white-front chat  - blanka efttianuro - Ephthianura albifrons
yellow chat  - flava eftianuro - Ephthianura crocea
Chatham Islands  - Ĉatham-Insularo - Nov-Zelando, 700 km oriente de Sud-Insulo, ĉefurbo Waitangi 43º57'S, 176º34'W
child 
child allowance; child support  - infanpago - registara pago por helpi al vivo de idaro
chilly bin  NZ  - portebla fridujo - portebla varmizoliga ujo por manĝaĵo kaj trinkaĵo-> Esky
chip  NZ  - korbeto - de fragoj [alie: punnet]
chock 
chockful; chockablock  - plenplena
chook  bir  - kokino
chooks  - gekokoj
Christchurch  - Kristkirko - plej granda urbo en Sud-Insulo, 43º32'S, 172º38'E
christmas bell  pla  - blandfordio* - Blandfordia - kampanuleca floro dum Aŭstralia somero
NSW christmas bell  - renoma blandfordio - Blandfordia nobilis
large-flower christmas bell  - grandflora blandfordio - Blandfordia grandiflora
Tasmanian christmas bell  - punca - Blandfordia punicea
christmas  pla  - kristnaska
christmas bush  - kristnaska ceratopetalo - Ceratopetalum gummiferum
christmas tree  Au  - arba visko - Nuytsia floribunda - Okcident-Aŭstralia arbo kun brilaj oraj floroj dum decembro
christmas tree  NZ -> pohutukawa
Christmas Eve  - antaŭkristnaska tago - 24 decembro-> Boxing Day
cicada  ins  - cikado
cladding  - murplako - ekstera tegaĵo de muro en ĉambro
claim  cE  - minparcelo - pretendo, kie oni rajtas mini aŭ fosi por oro, erco, metalo
clam  ani  - pekteno
giant clam  - tridakno - Tridacna gigas - la plej granda el ĉiuj lamenbrankuloj
clapped out  - lacega - kaduka
clay pan  - argila baseno - seka lagejo
clearfell  - faligi ĉion - faligi ĉiujn arbojn kaj detrui la veprojn ktp
clematis  pla  - klemato - Clematis
  1.  Au  - Aŭstralia klemato - Clematis glycinoides - liano kun stelformaj floroj ĉe supro de arbaroj
  2.  NZ  - Novzelanda klemato - Clematis paniculata - liano kun okulfrapaj floroj ĉe supro de boŝaj arboj
clip -> wool
clover  pla  - trifolio - herbo el la familio Leguminosae kun trifolieraj folioj
haresfoot clover  - griza trifolio - plugeja trifolio - Trifolium arvense
hop-trefoil clover  - flava trifolio - kampeja trifolio - Trifolium campestre
red clover  - ruĝa trifolio - paŝteja trifolio - Trifolium pratense
subterranean clover  - kremkolora trifolio - subtera trifolio - Trifolium subterraneum
white clover  - blanka trifolio - rampa trifolio - Trifolium repens
clubrush  pla  - skirpo - Scirpus lacustris
clucky 
  1. - kovema
  2.  fig  - bebdezira
co-ed school  cE  - geeduka lernejo - kun lernejanoj de ambaŭ seksoj
coach  - longdistanca aŭtobuso
mail coach  - poŝtdiligenco
stage coach  - diliĝenco
coaching town  his  - etapurbo - kie diliĝencoj haltis
coachwood  arb  - ceratopetalo* - Ceratopetalum apetalum - arbo kun facile prifarebla ligno, troviĝas en valetoj de orienta Aŭstralio
Cobb & Co  his  - Cobb kaj Kompanio - organizintoj de diliĝenc-linioj tra Aŭstralaziaj kolonioj
cobber  - amiko - kamarado, kunulo
cockatoo 
  1.  bir  - kakatuo
  2.  fig  - sentinelo - precipe ĉe kontraŭleĝaj vetludoj
-> corella
galah cockatoo  - galaha* kakatuo - Cacatua roseicapilla - grizdorsa kaj ruĝetkorpa papago
gang-gang cockatoo  - gengenga* kakatuo - Callocephalon fimbriatum
pink cockatoo  - ruĝeta kakatuo - Cacatua leadbeateri
sulphur-crested cockatoo  - sulfurtufa kakatuo - Cacatua galerita
cockle  NZ  ani  - kiono - Chione stutchburyi - manĝebla marmolusko, kiu loĝas en markoto ĉe tajda akvo, aspektas simila al kardio, Cardium
cocky 
  1.  str  -> cockatoo -> -y
  2.  fig  - farmisto - bienetulo
  3.  sla  - tromemfida
cocky chaff  - tritikŝeloj, pajlaĵo
cow cocky  - lakto- farmisto
cocky's friend  - barildrato
cocky's gate -> taranaki gate
cocky's joy  - flava melaso
coconut  - kokos-
  1.  fru  - kokosnukso
  2.  pla  - kokospalmo
coconut palm  pla  - kokospalmo - Cocos nucifera
dessicated coconut  - kokoseroj
cold turkey  cE  - abrupta kuraco - tujtuja rezigno de drogoj: alkoholo, heroino, nikotino, ktp
colonial goose  - farĉita ŝafaĵo
come in spinner!  - komencu dumoneran vetludon!-> two up
Commission 
High Commission  AZ  - Oficejo de Alta Komisiono - ambasado inter registaroj de (Brita) Komunregnaro
High Commissioner  - Reprezentanto de Registaro - ambasadoro ĉe alia ano de Komunregnaro
Commonwealth 
Commonwealth of Australia  - Aŭstralia Federacio
Commonwealth; British Commonwealth  - Komunregnaro - Brita Komunregnaro
Companion  NZ  - Kompano - en la Ordeno de Nov-Zelando
Companion of Australia  Au  - Kompano de Aŭstralio - en la Ordeno de Aŭstralio rango egala al Kavaliro
compo  - kompensaĵo - pago pro akcidento de laboristo [abr: compensation] -> -o
conciliation and arbitration  - leĝa akordigo - leĝe organizata konciliacio kaj arbitracio, precipe pri industrio
convict 
  1. - kondamnito - konviktito, punlaborulo en frua Aŭstralio
  2.  hum  - Novsudkimriano - punkolonio fondiĝis tie en 1788
cooee 
  1. - vokdistanco
  2. - voki - trans distanco [Ab: guwi = voki]
within cooee  - en vokdistanco - proksima
not within cooee  - ekster vokdistanco - malproksima, pli ofte uziĝas figure
Cook  - Kuk
Cook Islands  - Kuk- Insularo-> Cook Islands
Cook Strait  - Markolo Cook - inter Nord-Insulo kaj Sud-Insulo, 41ºS, 174ºE
Captain Cook  - Kapitano Cook-> Captain Cook
Mount Cook  - Monto Cook-> Mount Cook
 [James Cook 1728-1779 esploristo]
Cook Islands  - Kuk-Insularo - Polinezia insularo en Pacifiko
Rarotonga  - Rarotongo - ĉefinsulo de Kuk-Insularo [ne "La Kukoj"]
Avarua  - Avaruo - ĉefurbo, 21º12'S, 159º46'W
 [sen "La"]
cool safe -> safe
coolabah -> coolibah
coolamon  Ab  - ligna pelvo - Aborigenoj uzis ĝin kiel teleron
coolibah  arb  - kulibao*-> eucalypt
coot  bir  - nigra fuliko - Fulica atra - galina akvobirdo de Azio, Aŭstralio kaj Nov-Zelando
bald coot -> swamphen
bald as a coot  - tute kalva
coota -> barracouta
corella  bir  - kakatuo
little corella  - sanga kakatuo - Cacatua sanguinea
long-bill corella  - longbeka kakatuo - Cacatua tenuirostris-> cockatoo
corker  - kontentiga - esprimo de aprobo pri aĵo aŭ faro
cormorant  bir  - kormorano - Phalacrocorax
black cormorant  - nigra kormorano - Phalacrocorax carbo
black-face cormorant  - nigravizaĝa kormorano - Phalacrocorax fuscescens
little black cormorant  - eta nigra kormorano - Phalacrocorax sulcirostris
little pied cormorant  - eta piga kormorano - Phalacrocorax melanoleucos
pied cormorant; shag pied cormorant (photo by D Rogers) - piga kormorano - Phalacrocorax varius
corroboree  Ab  - koroborio* - dancfesto de Aborigenoj
corrugated iron  cE  - onduma lado - galvanizita ŝtallado kun paralelaj kurbiĝoj
couch grass  pla  - kviko - Elytrigia repens-> doab-> summer grass
Country Party  Au  - Agrara Partio
county  NZ  - konteo+ -> shire
courgette  cE  veg  - kukurbeto
cow  ani  - bovino
cow cocky -> cocky
cowshed  - melkejo - budo, kie oni melkas bovinojn kaj dumtempe tenas la lakton
cozzie  - naĝvesto - bankostumo por naĝado-> togs
cradle  - lulilo
gold cradle  his  - erclulilo - aparato, en kiun oni metas gruzon kun grajnoj de oro kaj balancas ĝin dum akvo trafluas, kio lavas la gruzon de la oro
Cradle Mountain  - Lulil- Monto
Cradle Mountain Track  - Lulil-Monta Pado
crake  bir 
spotted crake  - rivera porzano+ - Porzana fluminea
crane  bir 
sarus crane  - sarusa* gruo - Grus antigone
crawl 
Australian crawl  - kraŭlo - rapida naĝmaniero inventita en Aŭstralio
crayfish  ani 
sea crayfish; lobster  - palinuro Au  - Jasus novaehollandiae NZ  - Jasus edwardsii
freshwater crayfish; yabby  - kankro - Cherax albidus Au  - krustaco de Aŭstralio
freshwater crayfish  - kankro - Paranephrops planifrons NZ  - dolĉakva krustaco de Nov-Zelando
creek  - rojo - mallarĝa kaj malprofunda rivereto [ne: kreko]
crepe myrtle  arb  - lagerstromo+ - Lagerstroemia indica - arbusto kun panikloj de belaj ruĝetaj floroj
crib 
  1. - pakita manĝaĵo
  2. - lunĉujo
  3. -> bach
cribbage  cE  - kribaĝo+ - kartludo, en kiu oni faras kombinojn en kartvaloroj kaj registras la poentaron sur tabuleton kun 120 truoj
cricket 
  1. - grilo - nigra insekto
  2. - kriketo - sporto populara en Aŭstralio kaj landoj de (Brita) Komunregnaro
it's not cricket  - nejusta ago - konduto ne laŭ la sociaj reguloj
crook 
to feel crook  - senti sin malsana
to go crook  - riproĉi - plendi kontraŭ iu
to put someone crook  - misinformi - doni malĝustan konsilon
Cross 
Kings Cross; The Cross  - Reĝa Kruciĝo - kvartalo de amuzejoj en Sidnejo ĉirkaŭ stratkruciĝo
crossing 
river crossing  cE  - rivera transvadejo
crow  bir  - korvo - Corvus - kun neĝblanka bazo de kolplumoj
little crow  - malgranda korvo - Corvus bennetti
crow; rook  NZ  - frugilega korvo - Corvus frugilegus
Torresian crow  - granda korvo - Corvus orru-> raven
Crown  - Regna - kio apartenas al la ŝtato, ĉu tero, hospitalo, tribunalo
Crux australis -> Southern Cross
cuckoo  bir  - kukolo
channelbill cuckoo  - ŝanelbeka kukolo - Scythrops novaehollandiae
horsfield bronze cuckoo  - rufvosta kukolo - Chrysococcyx basalis - generas idojn en suda Aŭstralio kaj migras al Nuginio
pallid cuckoo  - pala kukolo - Cuculus pallidus
shining cuckoo  - brila kukolo - Chrysococcyx lucidus - generas idojn en Nov-Zelando kaj migras al Aŭstralio
black-face cuckooshrike  - nigravizaĝa koraceno+ - Coracina novaehollandiae
culture  - kulturo - maniero de vivo de homgrupo: arto, familio, geedziĝo, libertempa okupo, metioj, personaj rilatoj, religio, sporto-> ethnic
cumbungi  pla  - oranĝa tifao+ - Typha orientalis - daŭrfolia marĉa planto alta je 3 metroj kun oranĝa semspiko-> raupo-> reedmace
cuppa  - taso da teo
have a cuppa  fig  - paŭzi - de laboro aŭ strebo
curlew; whimbrel  bir  - kurlo - Numenius
eastern curlew  - granda kurlo - Numenius madagascariensis - marborda migranta numenio de Siberio kaj Aŭstralazio
whimbrel; curlew  - mezgranda kurlo - Numenius phaeopus - marborda migranta numenio de Azio kaj Aŭstralazio
little whimbrel  - eta kurlo - Numenius minutus - marborda migranta numenio de Siberio kaj Aŭstralazio
currawong  bir  - strepero+ - Strepera
black currawong  - nigra strepero - Strepera fuliginosa - granda birdo kun longa pinta beko kaj laŭta krio
grey currawong  - griza strepero - Strepera versicolor
pied currawong  - piga strepero - Strepera graculina
cuscus  ani -> phalanger
CuSO4  - kupra sulfato-> bluestone
cut lunch  - sandviĉa lunĉo - preparita lunĉo, kiun oni portas al lernejo aŭ laborejo
cut out  - apartigi - bovojn
cutter 
cane cutter  - tranĉisto de sukerkano
cuzzy  hip  - kuzo - alia Maorio, kiun oni traktas kiel parencon  [abr: cousin]
cycad  pla  - cikaso - planto, inter palmo kaj filiko, el la ordo Cycadaceae  [ne: cikado]
cyclone  - ciklono - vasta malpeza atmosfera premsistemo, kiu moviĝas orienten-> hurricane-> hurricane
tropical cyclone  - tajfuno - fortega ciklono de tropika origino
Cyclone Bola  - Tajfuno Bola - 1988, Nov-Zelando
Cyclone Tracy  - Tajfuno Tracy - 1974, Darvino
cyclone fence  - dikdrata retbarilo